Het herdenkingsmonument kan gezien worden als een plek. Door de aanwezige vormen is deze plek een soort van ‘archeologische vindplaats’ die voor de toekomst behouden moet worden. Vanaf de straat loopt een schelpenpad om de plek heen: het krakend geluid onder de voeten stemt tot nadenken. Deze plek is ontstaan door mensenhanden, vijftig jaar na de beëindiging van de Tweede Wereldoorlog in 1945.

Het grondvlak van de plek heeft de vorm van een trapezium en is een afgesneden driehoek. In de Tweede Wereldoorlog werd de driehoek gebruikt om personen te bestempelen als zijnde ongewenst. Zo kregen de Joden een ster opgespeld die bestond uit twee over elkaar liggende driehoeken, de zogeheten ‘davidster’.

In mei, rondom het middaguur, valt de schaduw van de pilaar over de witte straat in het grondvlak. Schaduwcorrectie kan beschouwd worden als correctie op de schaduwzijde van het menselijk bestaan:
• het voorkomen van leed en strijd tegen onrecht
• tegen fascisme en discriminatie
• tegen fysieke en geestelijke armoede

De pilaar, een Ionische zuil, is van gietijzer waarvan de huid uit roest bestaat en als een natuurlijke bescherming dient. Associaties die bij een pilaar opkomen: echo-aarden-bron-toekomst-tijd-houvast-schoonheid-baken-verbinding-wijsgeer ode-bouwsteen-cultuur-beginpunt-oudheid-richting-herinnering-actief-kracht bewijs-wankel evenwicht-lichaam-beschaving-ervaring-overblijfsel-ondersteuning.

De sokkel is van graniet en ongepolijst waardoor de kleur, althans bij droog weer, grijs- rozebruin is. Als het regent worden de kleurschakeringen van het graniet veel intenser. De pilaar laat roestsporen achter op de sokkel: in de loop der tijd vergroeien deze met elkaar. In de sokkel staan naast de initialen, geboorte- en sterfjaar van zeven Enkhuizer verzets-strijders uit de Tweede Wereldoorlog. In de directe omgeving van deze plek zijn straten naar hen vernoemd. De initialen en jaartallen vormen als het ware een code en staan voor alle vrouwen, mannen en kinderen die in het verleden, heden en toekomst vrede en vrijheid nastreefden, nastreven en zullen nastreven.

Op aandringen van collega-verzetsstrijders zijn in 2008 de initialen van Cornelis Schuijt (ook wel Schuyt) met zijn geboorte- en overlijdensdatum, naast die van de andere verzetsstrijders, op de sokkel van het monument bijgeschreven.

‘Deze Enkhuizer is weliswaar niet direct omgekomen in de oorlog, maar heeft als LO-leider een belangrijke rol gespeeld in het Westfriese verzet. Door zijn gevangenneming en de ontberingen die hij daarna onderging, moet ook hij een rechtstreeks slachtoffer van zijn verzetswerk worden genoemd.’

Op 25 februari 2017 zijn acht nieuwe initialen van verzetsstrijders aan het monument toegevoegd.
Op 4 mei 2025 zijn nog eens 5 nieuwe initialen onthuld bij het Schaduwmonument 1995.

Het open huisje symboliseert de schuilplaats die ieder mens nodig heeft. Als het regent kan er letterlijk in geschuild worden. Aan de binnenzijde van het afdak zijn teksten aangebracht: van de dag eens - verwijzend naar het verleden, en van de dag ooit - verwijzend naar de toekomst. Onder het afdak sta je hier tussenin.